Digital repository of the Polish Botanical Society
http://pbsociety.org.pl:8088/repository
Repozytorium cyfrowe DSpace zapisuje, przechowuje, indeksuje i udostępnia cyfrowe materiały.2024-03-19T02:35:33ZŚladami Mistrzów. Miejsca fascynacji prekursorów polskiej geobotaniki
https://hdl.handle.net/20.500.12333/378
Śladami Mistrzów. Miejsca fascynacji prekursorów polskiej geobotaniki
Obidziński, Artur
Monografia Śladami Mistrzów. Miejsca fascynacji prekursorów polskiej geobotaniki ukazała się z okazji jubileuszu 100-lecia Polskiego Towarzystwa Botanicznego. Jest pierwszym, tak obszernym opracowaniem poświęconym historii odkryć polskiej geobotaniki oraz jej prekursorom i mistrzom kolejnych pokoleń badaczy. Zwraca uwagę na ludzi i ich dzieła przez pryzmat miejsc, które badali ze względu na ich przyrodniczą wyjątkowość. Są to miejsca dostrzeżone i opisane najdawniej, które swoimi walorami przyrodniczymi przyciągały kolejne pokolenia badaczy i nadal inspirują naukowo. Z jednej strony są to obiekty słynne, jak Tatry czy Puszcza Białowieska, a z drugiej obiekty niemal nieznane, jak Las Szawłowski koło Łosic czy pagórek wydmowy koło Szubina. Książka przybliża te miejsca, będąc swoistym przewodnikiem po minionych krajobrazach Polski, przedstawiając także ich przemiany, współczesny stan i ochronę. Historia uwzględnionych obiektów przyrodniczych pozwala opowiedzieć o wielu okresach badań i o kolejnych pokoleniach botaników zarówno polskiego, jak i obcego pochodzenia, działających na obecnych ziemiach polskich. Opracowanie przedstawia sto obiektów przyrodniczych o bardzo zróżnicowanej wielkości, od niewielkich uroczysk po rozległe mezoregiony. Opis każdego miejsca obejmuje a) wprowadzenie z lokalizacją, tłem geomorfologicznym i historią użytkowania, b) historię badań botanicznych - stanowiącą część główną opisu, c) stan współczesny i d) ochronę, niekiedy z drobnymi modyfikacjami tej struktury. Liczne ilustracje obejmują najdawniejsze krajobrazy opisywanych obiektów, wizerunki inicjatorów badań, odbitki stron tytułowych pionierskich publikacji lub map, fotografie widoków współczesnych i rosnących tam wyjątkowych roślin. Układ narracji historii poznania obiektów jest chronologiczny - od ich odkrycia, przez kolejne badania i opisy przemian szaty roślinnej po wprowadzane formy ochrony i opis stanu obecnego. Opisy pogrupowane są w 13 działów w przybliżeniu odpowiadających głównym regionom fizycznogeograficznym i jednocześnie terenom eksploracji poszczególnych oddziałów regionalnych PTB: Pomorze Zachodnie, Pomorze Gdańskie, Wielkopolska, Region Kujawsko-Pomorski, Mazury, Mazowsze, Region Podlaski, Polska Środkowa, Region Świętokrzyski, Lubelszczyzna, Dolny Śląsk, Górny Śląsk i Małopolska. W obrębie, każdego regionu opisanych jest od 4 do 11 obiektów przyrodniczych. Monografia opatrzona jest przedmową Prezes Polskiego Towarzystwa Botanicznego, prof. dr hab. Anny Mikuły i przesłaniem do środowiska botaników nestorki badań geobotanicznych, prof. dr hab. Anny Medweckiej-Kornaś, która w roku wydania tej książki świętowała setne urodziny. Książkę zamyka streszczenie i indeks nazwisk. Opracowanie powstało dzięki zaangażowaniu 133 autorów, reprezentujących 34 jednostki badawcze i dziesięć innego rodzaju placówek, takich jak parki narodowe i krajobrazowe, Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska czy Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe. Monografia jest napisana stylem naukowym, przystępnym dla czytelnika nie będącego profesjonalnym botanikiem. Skierowana jest do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych tematyką przyrodniczą i historyczną, szczególnie do nauczycieli akademickich i szkół średnich, studentów, przewodników krajoznawstwa, działaczy ochrony przyrody, edukatorów przyrodniczych, a zwłaszcza do miłośników rodzimej flory. Może pełnić zarówno rolę podręcznika akademickiego, jak i pozycji popularyzującej wiedzę, umożliwiając lepsze zrozumienie bogactwa oraz przemian szaty roślinnej Polski. Wiedza ta może przyczynić się też do lepszego poznania współczesnego stanu, zjawisk i przekształceń szaty roślinnej oraz potrzeb jej ochrony. Ukazana historia badań geobotanicznych i dokonania badaczy, wielokrotnie splatając się z dziejami Polski, dają wgląd we wkład, jaki botanicy wnieśli w rozpoznanie walorów przyrodniczych kraju oraz w tworzenie podwalin merytorycznych i instytucjonalnych dla ich ochrony. Rezultatem pracy nad częściami tomu było w wielu przypadkach również odszukanie i zestawienie rozproszonej dotychczas wiedzy o historii badań geobotanicznych tych obiektów i pionierach tych badań. Dzięki zamieszczeniu w każdym rozdziale bibliografii najważniejszych, w tym najdawniejszych opracowań, czytelnicy zyskują możliwości samodzielnego ich przeglądu. Poszczególne rozdziały mogą też służyć jako przewodniki terenowe do zajęć przyrodniczych i historyczno-krajoznawczych oraz samodzielnych wycieczek. Albumowa forma monografii i atrakcyjna szata graficzna ułatwiają przekaz wiedzy poprzez dostarczanie doznań estetycznych oraz podkreślają wyjątkowy, jubileuszowy charakter dzieła.
DO POBRANIA RÓWNIEŻ: (1) Działy regionalne w chmurze PTB https://pbsociety.org.pl/cloud/index.php/s/DjmoWXHSYaTSAG9; (2) Rozdziały obiektowe w chmurze PTB https://pbsociety.org.pl/cloud/index.php/s/BLetozb44Dj7atj; (3) Monografia w dużej rozdzielczości w chmurze PTB https://pbsociety.org.pl/cloud/index.php/s/KCGfQRCfmiQk9we
2023-01-01T00:00:00ZHarmonogram oraz streszczenia wystąpień V Seminarium Sekcji Taksonomii Roślin Polskiego Towarzystwa Botanicznego „W poszukiwaniu dowodów mikroewolucji..."
https://hdl.handle.net/20.500.12333/376
Harmonogram oraz streszczenia wystąpień V Seminarium Sekcji Taksonomii Roślin Polskiego Towarzystwa Botanicznego „W poszukiwaniu dowodów mikroewolucji..."
Jędrzejczyk-Korycińska, Monika; Rostański, Adam; Wolski, Grzegorz J.
2023-01-01T00:00:00ZSesja Naukowa Oddziału Gdańskiego Polskiego Towarzystwa Botanicznego – Książka abstraktów
https://hdl.handle.net/20.500.12333/375
Sesja Naukowa Oddziału Gdańskiego Polskiego Towarzystwa Botanicznego – Książka abstraktów
Nowak, Sławomir
2023-01-01T00:00:00ZSympozjum Sekcji Paleobotanicznej Polskiego Towarzystwa Botanicznego – program i streszczenia wystąpień
https://hdl.handle.net/20.500.12333/374
Sympozjum Sekcji Paleobotanicznej Polskiego Towarzystwa Botanicznego – program i streszczenia wystąpień
Drzymulska, Danuta; Górecki, Artur; Pidek, Irena Agnieszka
2023-01-01T00:00:00ZLykopodiofity Polski – Lycopodiales, Selaginellales, Isoëtales
https://hdl.handle.net/20.500.12333/373
Lykopodiofity Polski – Lycopodiales, Selaginellales, Isoëtales
Szczęśniak, Ewa; Gola, Edyta M.; Zenkteler, Elżbieta
Lycopodiopsida is the oldest extant lineage of the vascular plants. It is a phylogenetic relic that enables the analysis of the evolution of processes occurring in land plants. The monograph presents the current state of research on lycophytes and is an extensive compendium of the knowledge about them. It introduces a modern approach to the systematics of Lycopodiopsida (not yet updated in Polish studies) and current data on their anatomy and biochemistry. Detailed studies include an updated list of native taxa recorded in Poland, which contain 8 species, 2 subspecies and 3 hybrids of common clubmosses (Lycopodiales), 2 species of spikemosses (Selaginellales) and 2 species of quillworts (Isoëtales), as well as 2 alien species of Selaginella reported in Poland and 2 naturalized in neighboring countries, which are likely to occur in Poland. The monograph contains original keys enabling the identification of lycophytes; detailed morphological descriptions; data on biology, habitat conditions, ecology, and phytocenoses in which they occur; the analysis of their distribution in the world and in Poland; information on secondary metabolites that are currently intensively investigated, as well as uses of lycophytes in folk tradition and modern medicine. Moreover, the study presents potential threats and the status of species legal protection in Poland. The presented synthesis can be a valuable source for geobotanists and plant taxonomists as a reference point and inspiration for further analyses.; Lykopodiofity (Lycopodiopsida) to najstarsza współcześnie istniejąca linia roślin waskularnych. Stanowi relikt filogenetyczny, umożliwiający analizę ewolucji procesów zachodzących u roślin lądowych. Monografia Lykopodiofity Polski przedstawia aktualny stan badań nad tą grupą roślin i stanowi obszerne kompendium wiedzy na ich temat. Wprowadza nowoczesne ujęcie systematyki Lycopodiopsida (do tej pory nieaktualizowanej w opracowaniach polskich) oraz aktualne dane o ich biologii i biochemii. Szczegółowe opracowania obejmują zaktualizowaną listę notowanych w Polsce taksonów rodzimych, w tym 8 gatunków, 2 podgatunki i 3 mieszańce widłaków jednakozarodnikowych (Lycopodiales), 2 gatunki widliczek (Selaginellales) i 2 gatunki poryblinów (Isoëtales), a także 2 gatunki obcych widliczek notowanych w Polsce oraz 2 gatunki ulegające naturalizacji w krajach ościennych, których wystąpienie w Polsce jest prawdopodobne. Monografia zawiera oryginalne klucze umożliwiające identyfikację lykopodiofitów, szczegółowe opisy morfologiczne, dane dotyczące biologii, uwarunkowań siedliskowych, ekologii oraz fitocenoz, w których występują, analizę rozmieszczenia na świecie i w Polsce, informacje dotyczące metabolitów wtórnych, które są obecnie obiektem intensywnych badań, a także zastosowań lykopodiofitów w tradycji ludowej oraz współczesnej medycynie. Ponadto w opracowaniu przedstawiono informacje o zagrożeniach gatunków i ich ochronie prawnej w Polsce. Przedstawiona synteza wyników dotychczasowych badań może posłużyć geobotanikom i taksonomom roślin jako punkt odniesienia i inspiracja do dalszych analiz.
2023-12-29T00:00:00ZSympozjum Sekcji Paleobotanicznej Polskiego Towarzystwa Botanicznego – program i streszczenia wystąpień
https://hdl.handle.net/20.500.12333/372
Sympozjum Sekcji Paleobotanicznej Polskiego Towarzystwa Botanicznego – program i streszczenia wystąpień
Drzymulska, Danuta; Górecki, Artur; Pidek, Irena Agnieszka
2022-01-01T00:00:00ZNowe stanowiska roślin naczyniowych Polski, 3
https://hdl.handle.net/20.500.12333/371
Nowe stanowiska roślin naczyniowych Polski, 3
Wójcik, Tomasz; Brzoza, Jakub; Chrabąszcz, Mariusz; Czarna, Aneta; Górecki, Artur; Kostrakiewicz-Gierałt, Kinga; Klich, Sabina; Łazarski, Grzegorz; Nieroda, Andżelika; Ociepa, Anna Maria; Pliszko, Artur; Podgórska, Monika; Skowron, Ewa; Stachurska-Swakoń, Alina; Stadnicka-Futoma, Agata; Wolanin, Mateusz
W pracy przedstawiono nowe stanowiska 18 rzadkich (lub regionalnie rzadkich) roślin naczyniowych w Polsce (rodzimych i obcych), tj. Allium victorialis, Asclepias syriaca, Carex brizoides, Cephalanthera rubra, Cypripedium calceolus, Eragrostis albensis, Erysimum pieninicum, Gentiana cruciata, Lepidium coronopus, L. latifolium, Limosella aquatica, Lycopodiella inundata, Orobanche centaurina, O. lutea, Silaum silaus, Taraxacum paucilobum, Tragus racemosus oraz Trapa natans.; This work presents a list of new localities in Poland for the following 18 rare (including regional rare) vascular plants (native and alien species): Allium victorialis, Asclepias syriaca, Carex brizoides, Cephalanthera rubra, Cypripedium calceolus, Eragrostis albensis, Erysimum pieninicum, Gentiana cruciata, Lepidium coronopus, L. latifolium, Limosella aquatica, Lycopodiella inundata, Orobanche centaurina, O. lutea, Silaum silaus, Taraxacum paucilobum, Tragus racemosus, and Trapa natans.
2022-12-27T00:00:00ZDiversity and Taxonomy of Telipogon (Orchidaceae) in Colombia and Adjacent Areas
https://hdl.handle.net/20.500.12333/370
Diversity and Taxonomy of Telipogon (Orchidaceae) in Colombia and Adjacent Areas
Szlachetko, Dariusz L.; Kolanowska, Marta; Olędrzyńska, Natalia
The neotropical orchid genus Telipogon Kunth was established in 1815 and currently comprises more than 250 species. Representatives of this genus are generally epiphytic plants lacking pseudobulbs. The stem is either abbreviated or elongate and the leaves are conduplicate. Flowers are usually resupinate with small sepals and petals similar to the lip, but sometimes different. The gynostemium is covered by stiff or soft hairs. This monograph is a presentation of taxonomic diversity of the orchid genus Telipogon in Colombia and adjecent areas. Morphological characteristics of a total of 96 Telipogon species from Colombia are presented together with information about over 50 taxa found in neighboring countries. A brief discussion of an additional seven taxa described in Colombia, but insufficiently characterized, is also given. Illustrations of perianth segments of almost all national genus representatives are provided. Twenty-five species are described in this paper for the first time – Telipogon alinae, T. bicallosus, T. bugalagrandei, T. castanedoi, T. chimborazoensis, T. cocuyensis, T. cuatrecasasii, T. fassetti, T. fernandezii, T. flabellatus, T. garayi, T. hirsutus, T. huertasii, T. idroboi, T. killipi, T. kraenzlinianus, T. orozcoi, T. pasquillensis, T. schlimii, T. spathipetala, T. sumapazensis, T. tolimensis, T. trianae, T. trilabiatus, and T. verrucosus. Several morphologically consistent groups are distinguished to facilitate identification of Telipogon representatives. Keys for determination of species within each group are provided.
2022-01-01T00:00:00ZMateriały do flory mchów Grupy Pilska (polskie Karpaty Zachodnie)
https://hdl.handle.net/20.500.12333/369
Materiały do flory mchów Grupy Pilska (polskie Karpaty Zachodnie)
Stebel, Adam; Kamionka, Maria
Praca zawiera nowe stanowiska 40 rzadkich, chronionych i zagrożonych gatunków mchów odnalezionych w latach 2020–2021 na terenie Grupy Pilska w polskiej części Karpat Zachodnich. Spośród nich do najciekawszych należy 13 gatunków nowych dla brioflory tego terenu, np. Dicranum polysetum, Orthotrichum lyellii, Sphagnum fimbriatum, Sphagnum riparium i Tortella inclinata.; This paper presents a list of new stations of 40 species found in the Pilsko Group in the years 2020–2021. Among them, the most interesting are 13 mosses new to the flora of this area, for example Dicranum polysetum, Orthotrichum lyellii, Sphagnum fimbriatum, Sphagnum riparium, and Tortella inclinata.
2022-12-19T00:00:00ZPotencjał inwazyjny obcych drzew i krzewów iglastych uprawianych jako choinki w Polsce
https://hdl.handle.net/20.500.12333/368
Potencjał inwazyjny obcych drzew i krzewów iglastych uprawianych jako choinki w Polsce
Pliszko, Artur; Górecki, Artur
W związku z gwałtownie wzrastającym zapotrzebowaniem na żywe drzewka choinkowe w drugiej połowie XX wieku w wielu krajach rozwinęły się wielkoobszarowe plantacje choinek, na których uprawia się obce gatunki roślin iglastych. Celem niniejszej pracy jest zwrócenie uwagi na niedostateczne rozpoznanie problemu inwazji obcych gatunków drzew i krzewów uprawianych na plantacjach choinek w Polsce. Praca opiera się na przeglądzie literatury oraz informacjach uzyskanych od niektórych plantatorów choinek w Polsce. Podobnie jak uprawy leśne, plantacje choinek stwarzają ryzyko rozsiania się nasion obcych gatunków iglastych razem z wiatrem lub przy udziale zwierząt, pod warunkiem, że czas uprawy jest wystarczająco długi, aby rośliny mogły wytworzyć szyszki z nasionami zdolnymi do kiełkowania. Z drugiej strony zdarza się, że ludzie przesadzają doniczkowe choinki do ogrodu lub nawet bezpośrednio do lasu, co również może doprowadzić do zadomowienia gatunku obcego w środowisku naturalnym. Uprawa drzew choinkowych na plantacjach choinek, jak i w prywatnych ogrodach, powinna być ściśle kontrolowana, aby zapobiegać przedostawaniu się obcych gatunków iglastych poza teren uprawy. Zaleca się uprawę z dala od obszarów chronionych, a także usuwanie młodych szyszek nasiennych oraz propagowanie uprawy rodzimych gatunków w obrębie ich rodzimego zasięgu w Polsce. Wśród uprawianych drzew choinkowych największy potencjał inwazyjny mają gatunki, które osiągnęły już stadium naturalizacji na terenie naszego kraju, tj. daglezja zielona (Pseudotsuga menziesii), sosna czarna (Pinus nigra), świerk kaukaski (Picea orientalis) i świerk sitkajski (Picea sitchensis).; Due to the rapidly increasing demand for live Christmas trees, in the second half of the twentieth century, many countries developed large-scale Christmas tree plantations on which alien species of conifers are grown. This study aims to draw attention to the insufficiently recognized problem of the invasion of alien trees and shrubs grown in Christmas tree plantations in Poland. The study is based on a literature review and information obtained from some Christmas tree growers in Poland. Like forest plantations, Christmas tree plantations pose a risk of dispersal of the seeds of alien conifers by wind or animals, if the cultivation time is long enough for the plants to develop cones with seeds that can germinate. On the other hand, it happens that people transplant potted Christmas trees into the garden or even directly into the forest, which can also lead to the establishment of alien species in the wild. The cultivation of Christmas trees in plantations, as well as in private gardens, should be strictly controlled to prevent alien conifers from spreading outside the cultivation area. It is recommended to cultivate them away from protected areas, as well as to remove young seed cones and to promote the cultivation of native species within their native range in Poland. Among the cultivated Christmas trees, species that have already reached the naturalization stage in our country, i.e., Pseudotsuga menziesii, Pinus nigra, Picea orientalis, and Picea sitchensis, have the greatest invasive potential.
2022-12-16T00:00:00Z