Podsumowanie 58. Zjazdu PTB w Krakowie

58. Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego (PTB) zatytułowany „Botanika Bez Granic” odbył się w Krakowie w dniach od 1 do 7 lipca i był 8 zjazdem zorganizowanym przez Oddział Krakowski PTB. Instytucjami współorganizującymi były: Instytut Botaniki im. W. Szafera Polskiej Akademii Nauk, Instytut Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Instytut Biologii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie oraz Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego. Obrady Zjazdu zlokalizowano w obrębie infrastruktury Uniwersytetu Pedagogicznego.

W trakcie pierwszego dnia Zjazdu miały miejsce najważniejsze zebrania Towarzystwa czyli Posiedzenie Prezydium Zarządu Głównego PTB, Posiedzenie Zarządu Głównego PTB oraz Walne Zgromadzenie Delegatów, w czasie którego podjęto najistotniejsze uchwały oraz wybrano nowe Prezydium Zarządu Głównego Towarzystwa na kadencję 2019–2022.

58. Zjazd PTB na wzór wcześniejszych miał zasięg ogólnokrajowy z udziałem przedstawicieli najważniejszych ośrodków naukowo-badawczych z Polski oraz kilku zagranicznych. Zjazdy PTB są platformą spotkań wysokiej klasy specjalistów, badaczy botaników z uczelni wyższych, instytutów naukowych, organizacji pozarządowych oraz osób prywatnych działających na polu szeroko pojętej botaniki i ochrony środowiska. Ogółem w Zjeździe wzięło udział 450 osób, wygłoszono 200 referatów i przedstawiono 240 plakatów podsumowujących wyniki badań z różnych dziedzin botaniki. Prezentacje słowne i plakatowe odbywały się w 14 Sekcjach: Aerobiologicznej, Briologicznej, Fizjologii i Biochemii Roślin, Geobotaniki i Ochrony Szaty Roślinnej, Historii Botaniki, Kultur Tkankowych, Lichenologicznej, Mykologicznej, Ogrodów Botanicznych i Arboretów, Paleobotanicznej, Pteridologicznej, Struktury i Rozwoju Roślin, Taksonomii Roślin Naczyniowych.

W efekcie realizacji Zjazdu osiągnięto cel, którym było przedstawienie najnowszych badań, problemów badawczych, wyników i największych osiągnięć w różnych specjalnościach botaniki, poczynając od organizmów jednokomórkowych po rośliny naczyniowe i zbiorowiska roślinne, z zakresu fitogeografii, ekologii i fizjologii roślin, paleobotaniki, archeobotaniki, palinologii, aerobiologii, genetyki i systematyki roślin z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi molekularnych i biotechnologicznych. Istotną składową tego celu było zintegrowanie środowiska naukowego, co prowadzi w konsekwencji do systematycznego podnoszenia jakości i nowatorskości prowadzonych badań, jak również zwiększania skali i efektywności upowszechniania i propagacji wiedzy botanicznej. Misją, którą Towarzystwo pełni poprzez regularnie organizowane zjazdy jest między innymi pogłębianie współpracy międzyśrodowiskowej oraz między jednostkami naukowo-badawczymi a podmiotem gospodarczym, wspieranie polityki innowacyjnej poprzez wykorzystywanie różnych form transferu wiedzy ze sfery nauki do społeczeństwa i gospodarki.

W Zjeździe uczestniczyło 10 gości z zagranicy: Czech, Belgii, Słowacji, Szwajcarii, Ukrainy i Wielkiej Brytanii. Ich obecność jak zwykle inicjowała wartościowe krytyczne dyskusje. Gości z zagranicy i kraju zaproszono do przedstawienia 7 wykładów w czasie dwóch sesji plenarnych oraz prezentacji referatów wiodących w czasie 14 sesji tematycznych.

Zgodnie z tradycją w czasie Zjazdu wręczono szereg wyróżnień wybitnym i zasłużonym botanikom. Dziesięciu osobom nadano członkostwo honorowe PTB. Dwie osoby, będące autorami wybitnych prac na polu botaniki, z odznaczającym się dorobkiem naukowym, zostały odznaczone Medalem im. prof. Władysława Szafera. Medalem im. prof. Bolesława Hryniewieckiego wyróżniono 2 osoby i 2 Instytucje, które w znaczący sposób przyczyniły się do rozwoju i upowszechniania wiedzy botanicznej. Jedna osoba została wyróżniona Medalem prof. Zygmunta Czubińskiego za wybitną pracę naukową o charakterze regionalnych monografii geobotanicznych. Ponadto dzięki zjazdom realizowana jest systematyczna edukacja i stymulacja młodych pracowników naukowych, spośród których Nagrodą PTB dla młodych pracowników nauki wyróżniono 3 osoby poniżej 32 roku życia. Tą drogą Zjazdy PTB przyczyniają się do wskazywania przyszłych liderów w dziedzinie nauk botanicznych.

Nad merytoryczną wartością Zjazdu oraz realizacją postawionych celów czuwał Komitet Naukowy składający się z wybitnych naukowców reprezentujących wszystkie ośrodki naukowe w Polsce, przodujące w badaniach związanych z szeroką tematyką niniejszej konferencji.

Patronat honorowy nad 58. Zjazdem PTB objęli:

  • Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego – Jarosław Gowin
  • Prezes Polskiej Akademii Nauk – prof. dr hab. Jerzy Duszyński
  • Marszałek Województwa Małopolskiego – Witold Kozłowski
  • Prezydent Miasta Krakowa – prof. dr hab. Jacek Majchrowski
  • JM Rektor Uniwersytetu Pedagogicznego – prof. dr hab. Kazimierz Karolczak
  • JM Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego – prof. dr hab. Wojciech Nowak
  • JM Rektor Uniwersytetu Rolniczego – prof. dr hab. inż. Włodzimierz Sady
  • Przewodniczący Komitetu Biologii Organizmalnej PAN – prof. dr hab. Bogdan Jackowiak.

Opracowano i wydano 3 tytuły wydawnictw Zjazdowych:

  • Godzik B., Loster S. 2019. Botanika bez granic. Program. 58. Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Kraków, 1–7 lipca 2019 r. Polskie Towarzystwo Botaniczne & Instytut Botaniki, Polska Akademia Nauk, Warszawa – Kraków. https://hdl.handle.net/20.500.12333/252
  • Frey L. (red.) 2019. Streszczenia Referatów i Plakatów 58. Zjazdu PTB, „Botanika bez granic”, Kraków 1–7 lipca 2019 r. Polskie Towarzystwo Botaniczne & Instytut Botaniki, Polska Akademia Nauk, Warszawa – Kraków. – Abstracts of Lectures and Posters of the 58th PBS Congress,“Botany without borders”, Kraków, July 1–7, 2019. Polish Botanical Society & W. Szafer Institute of Botany Polish Academy of Sciences, Warszawa – Kraków. https://hdl.handle.net/20.500.12333/254
  • Wójcicki J. J., Loster S. (red.) 2019. Współczesna ochrona przyrody w Małopolsce. Przewodnik sesji terenowych 58. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego „Botanika bez granic”, Kraków, 1–7 lipca 2019r. Polskie Towarzystwo Botaniczne & Instytut Botaniki, Polska Akademia Nauk, Warszawa – Kraków. https://hdl.handle.net/20.500.12333/255

W ramach 58. Zjazdu przeprowadzono 7 sesji terenowych. Objęły one swym zasięgiem jedne z najbardziej interesujących obiektów przyrodniczych w Polsce południowej: 4 parki narodowe, parki krajobrazowe (Niecka Nidziańska) i rezerwaty przyrody oraz zachodnią część Kotliny Sandomierskiej. W czasie tych sesji zapoznano uczestników z wyjątkowym obszarem przemysłowym na Wyżynie Śląsko – Krakowskiej, chronionym w ramach sieci Natura 2000. W sesjach terenowych uczestniczyło około 150 osób.

Ważnym elementem były sesje obejmujące Parki narodowe: Babiogórski PN, Gorczański PN, Bieszczadzki PN. Uczestnicy mieli sposobność zapoznać się z ważnymi jednostkami geobotanicznymi polskiej części Karpat oraz z położonym na obszarze Jury Krakowsko–Częstochowskiej Ojcowskim PN, charakteryzującym się wyjątkowymi walorami krajobrazowymi i przyrodniczymi.

Uczestnikom sesji na Wyżynę Miechowską i Ponidzie zaprezentowano rzadkie i cenne gatunki pontyjsko-pannońskie wchodzące w skład kserotermicznych muraw na podłożu wapiennym.

W Puszczy Niepołomickiej – dużym kompleksie leśnym w Kotlinie Sandomierskiej z kilkoma dobrze zachowanymi uroczyskami i rezerwatami przyrody, uczestnicy sesji mieli możliwość poznania m.in. najbardziej atrakcyjnych przyrodniczo fragmentów Puszczy. Natomiast okolice Olkusza to jedyne w Polsce miejsce występowania muraw galmanowych.

Przy organizacji Zjazdu jego obsłudze technicznej i metrycznej pracowało w różnym wymiarze czasu 50 osób. Instytut Botaniki im. W. Szafera Polskiej Akademii Nauk, był odpowiedzialny za organizację centrum logistycznego 58. Zjazdu PTB, tak więc udostępnił na swoim terenie pomieszczenia na sekretariat Zjazdu obsługiwany z pełnym zaangażowaniem przez panią mgr Katarzynę Kozielec oraz wydawnictwa i ich fachową obsługę edytorską jak i skład komputerowy. Komitet Organizacyjny Zjazdu, któremu przewodniczyli prof. dr hab. Konrad Wołowski i prof. dr hab. Stefania Loster (z IB UJ) odbywał bieżące spotkania organizacyjne na terenie Instytutu w wyznaczonych salach. Instytut zapewnił też transport osobowy w czasie trwania Zjazdu oraz przed jego otwarciem, przygotowaniem materiałów zjazdowych, obsługę biura zjazdu i organizacje części sesji terenowych.

Instytut Biologii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie zapewnił infrastrukturę dydaktyczną oraz zaplecze potrzebne dla organizacji Zjazdu. Grupa botaników z Instytutu Biologii UP oraz doktoranci, a także część obsługi technicznej uczestniczyli w pracach przygotowawczych całej infrastruktury Zjazdu (sale wykładowe, ekspozycje plakatowe łącznie z obsługą biura zjazdu, zabezpieczali obsługę audio-wideo poszczególnych sal przez cały okres trwania Zjazdu. Ich zadaniem było też ekspediowanie grup na sesje terenowe oraz ich organizacja (3–7 lipca 2019). Zabezpieczali też infrastrukturę dla wystawców organizując odpowiednie stanowiska dla dwóch firm optycznych oraz 4 firm wydawniczych. Zajmowali się też przygotowaniem materiałów zjazdowych oraz obsługą biura Zjazdu.

Instytut Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego odpowiedzialny był za organizację 4 sesji terenowych. Osobisty duży wkład w organizację całego przedsięwzięcia i opracowania programu Zjazdu oraz przewodnika sesji terenowych miała pani Prof. Stefania Loster z Instytutu Botaniki UJ. Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego był odpowiedzialny za dwie sesje terenowe: „Herbariorum murorum cracoviensis – Rośliny w architekturze Krakowa” i „Wizyta w Ogrodzie Botanicznym UJ”.

Obradom i sesjom naukowym w czasie Zjazdu towarzyszyły dodatkowo zapewnione przez organizatorów wydarzenia artystyczne: występ Chóru Mariańskiego w czasie sesji plenarnej, recital organowy w Bazylice oo. Franciszkanów oraz występ zespołu złożonego z muzyków Opery Krakowskiej w czasie uroczystej kolacji 3 lipca.