Ecological meaning of seed size and shape for seed persistence and germinability in some mountain plants from the collection of the Botanical Garden in Lublin [Ekologiczne znaczenie wielkości i kształtu nasion dla ich trwałości i zdolności kiełkowania u niektórych roślin górskich z kolekcji Ogrodu Botanicznego w Lublinie]
Bożenna Czarnecka, Monika Władyka
The study aimed to answer to the following questions: (1) if propagules of mountain plants preserve their germinability in lowland conditions, and what is the strength and dynamics of their germination; (2) is there a relationship between the mass and shape of seeds and their ability to form a persistent seed bank. The observation was carried out on 15 mountain species from the collection of the Botanical Garden of Maria Curie-Skłodowska University in Lublin. The studies were conducted in the greenhouse on the diaspores collected in the year 2004. The seeds were sown into tissue paper and into soil in the March of 2005 and 2006. The seeds of 14 species germinated in the greenhouse conditions; despite prior stratification, the seeds of Rosa pendulina did not germinate. On the basis of the relationship between seed weight, shape and persistence, seeds of 5 analysed taxa were classified as transient (R. pendulina, Clematis alpina, Centaurea mollis, C. kotschyana, C. alpestris), while the remaining 10 were categorised as persistent. Taking into account the shape of the germination curve, three patterns could be distinguished. In the pattern of Erisimum wittmannii propagules germinate very fast, reaching the maximum values of germination strength (up to 100%) in 6.6–7.9 days. According to the pattern of Aster alpinus number of germinating seeds increases gradually to 68–72%, and their mean germination time is 8.4 to 12.3 days. In the pattern of Hieracium aurantiacum germination curve is of fluctuating character; the germination strength is 18–40% during the mean time of 5.8–13.7 days.
Badania miały na celu odpowiedź na pytania: (1) czy propagule roślin górskich zachowują w warunkach niżowych zdolność do kiełkowania oraz jaka jest ich siła i dynamika kiełkowania; (2) czy istnieją zależności pomiędzy kształtem i wagą nasion a ich zdolnością do tworzenia trwałego banku nasion. Obserwacje prowadzono u 15 gatunków roślin górskich z kolekcji Ogrodu Botanicznego UMCS w Lublinie. Badania nad siłą, dynamiką kiełkowania oraz żywotnością nasion prowadzono w szklarni na diasporach zebranych w sezonie 2004 roku. Nasiona wysiewano na bibule oraz glebie w marcu 2005 i 2006 roku. Nasiona 14 gatunków kiełkowały w warunkach szklarniowych; pomimo stratyfikacji nie wykiełkowały nasiona Rosa pendulina. Na podstawie zależności między ciężarem, kształtem i trwałością, nasiona 5 badanych taksonów zaklasyfikowano do kategorii przejściowych (R. pendulina, Clematis alpina, Centaurea mollis, C. kotschyana, C. alpestris), pozostałe 10 skategoryzowano jako trwałe. Ze względu na przebieg krzywej można wyróżnić trzy wzorce kiełkowania. Propagule gatunków zaliczonych do wzorca Erisimum wittmannii kiełkują bardzo szybko, osiągając maksymalną wartość siły kiełkowania (do 100%) w ciągu 6,6–7,9 dni. Siła kiełkowania nasion gatunków należących do wzorca Aster alpinus rośnie stopniowo do 68–72%, a średni czas kiełkowania wynosi od 8,4 do 12,3 dni. Przebieg krzywej kiełkowania według wzorca Hieracium aurantiacum ma charakter fluktuacyjny; siła kiełkowania w przedziale 18–40% osiągana jest średnio w czasie 5,8–13,7 dni.
Strony [Pages]: 3–10
Floristic diversity of the post-manorial park in Grodzisk [Różnorodność florystyczna parku podworskiego w Grodzisku]
Teresa Skrajna
The analysis of vascular flora composition of the post-manorial park in Grodzisk is presented in the paper. The occurrence of 313 plant species was noted in its borders and a spontaneous process of succession was observed. Among vascular plants they are 55 trees and shrubs, mainly representatives of native flora. A numerous group of trees of a large decoration value in the aged forest stand was recorded. Some of them reached the size of natural monuments. A large share of apophytes (241 species – 73% of flora) indicates seminatural character of developing communities. Occurrence of rare species, e.g., Dryopteris cristata, Populus alba, Cucubalus baccifer, Papaver argemone, Ribes nigrum, Asarum europaeum, Viburnum opulus, Corydalis solida, Vinca minor, Melittis melissophyllum, Gagea minima, Convalaria majalis, Epipactis helleborine, Epipactis palustris, Dactylorhiza majalis, Hierochloë odorata, Trisetum flavescens is also noteworthy.
W opracowaniu przedstawiono analizę flory roślin naczyniowych parku podworskiego w Grodzisku, na terenie którego od wielu lat następował spontaniczny proces sukcesji. We florze parku stwierdzono występowanie 313 gatunków, w tym jedynie 55 gatunków to drzewa i krzewy reprezentujące głównie florę rodzimą. W wiekowym drzewostanie zachowała się liczna grupa drzew o wartościach dekoracyjnych, a część z nich osiągnęło wymiary drzew pomnikowych. Duży udział apofitów (241 – 73% flory) wskazuje na półnaturalny charakter wykształcających się zbiorowisk. Wartość parku podnosi występowanie rzadkich gatunków roślin: Dryopteris cristata, Populus alba, Cucubalus baccifer, Papaver argemone, Ribes nigrum, Asarum europaeum, Viburnum opulus, Corydalis solida, Vinca minor, Melittis melissophyllum, Gagea minima, Convalaria majalis, Epipactis helleborine, Epipactis palustris, Dactylorhiza majalis, Hierochloë odorata, Trisetum flavescens.
Strony [Pages]: 11–27
Differentiation of segetal communities in the area of Botanical Garden in Powsin [Zróżnicowanie zbiorowisk segetalnych na terenie Ogrodu Botanicznego PAN w Powsinie]
Helena Kubicka, Teresa Skrajna
The phytosociological classification and characteristics of communities accompanying collections of both ornamental plants and rye cultivations in Botanical Garden in Powsin are presented in the paper. The occurrence of two associations Papaveretum argemones and Galinsogo-Setarietum as well as impoverished community of Polygono-Chenopodion alliance was recorded. Trophy and humidity differentiation of habitats affects floristic diversity of communities, which were classified to lower syntaxonomic units. Three subassociations and two variants were distinguished within the Papaveretum argemones association. The impoverished community was divided into three forms.
W pracy przedstawiono klasyfikację fitosocjologiczną i charakterystykę zbiorowisk towarzyszących kolekcjom roślin ozdobnych i żyta w Ogrodzie Botanicznym w Powsinie. Stwierdzono występowanie dwóch zespołów: Papaveretum argemones i Galinsogo- Setarietum oraz zbiorowiska kadłubowego ze związku Polygono-Chenopodion. Zróżnicowanie troficzne i wilgotnościowe siedlisk obrazują zbiorowiska zróżnicowane florystycznie, które zakwalifikowano do niższych jednostek syntaksonomicznych. W obrębie Papaveretum argemones wyróżniono trzy podzespoły i dwa warianty, zbiorowisko kadłubowe zróżnicowano na trzy postacie
Strony [Pages]: 29–45
Kolekcje roślin chronionych i zagrożonych oraz gatunków objętych Konwencją Berneńską w Polskich Ogrodach botanicznych [Collections of protected law and endangered plants and of species protected by Bern Convention in Polish Botanical Gardens]
Jerzy Puchalski, Wiesław Gawryś
Jednym z głównych zadań ogrodów botanicznych jest działalność na rzecz zachowania rodzimej flory. Zadania te wykonywane są zarówno w środowisku naturalnym jak i poprzez gromadzenie gatunków flory naturalnej w kolekcjach ogrodów. Globalna Strategia Ochrony Świata Roślin (Global Strategy for Plant Conservation) jako załącznik do CBD zakłada, że do 2010 roku w ogrodach botanicznych powinno być uprawianych co najmniej 60% gatunków roślin zagrożonych w poszczególnych krajach, a 10% z nich powinno być włączone w proces reintrodukcji. Aby zorientować się w aktualnych zasobach roślin zagrożonych w polskich ogrodach botanicznych Ogród Botaniczny-CZRB PAN w latach 2005 i 2006 roku rozesłał do wszystkich polskich ogrodów ankietę, w której umieszczono wszystkie gatunki prawnie chronione wymienione w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 oraz zagrożone wymienione w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin (2001) i w Czerwonej Liście Roślin Naczyniowych Zagrożonych w Polsce (1992). Opracowana lista liczyła łącznie 633 gatunki, w tym 403 chronione, 446 gatunków zagrożonych (łącznie z czerwonej księgi i czerwonej listy) oraz 345 gatunków objętych postanowieniami Konwencji Berneńskiej. Wiosną 2007 roku ukazało się nowe wydanie Czerwonej Listy Roślin Naczyniowych w Polsce. Zawiera ona kolejne 107 gatunków, które nie zostały ujęte w niniejszym opracowaniu. Na ankietę pozytywnie odpowiedziało 27 ogrodów. W wyniku uzyskanych informacji stwierdzono, iż w naszych ogrodach uprawia się 275 gatunków roślin zagrożonych, co stanowi 61,7%, 299 gatunków prawnie chronionych (74%) i 23 gatunki z listy Konwencji Berneńskiej (67,6%) Można więc powiedzieć, że w znacznej części nasze ogrody już spełniły założenia Globalnej Strategii Ochrony Świata Roślin. Jednak aby uznać, że dany gatunek jest prawidłowo chroniony, powinien on być uprawiany co najmniej w 3 ogrodach botanicznych. Gatunków, które spełniają te kryteria jest tylko 247 co stanowi 38,9%. Niepokojące jest też, że aż 122 gatunki uprawia się jedynie w jednym ogrodzie, a dalsze 66 uprawiane jest w dwóch ogrodach. Uprawiane w ogrodach gatunki powinny w sposób bezpośredni lub pośredni pochodzić ze stanowisk naturalnych i mieć dokładnie udokumentowane pochodzenie. Obecnie z uprawianych w ogrodach ze stanowisk naturalnych pochodzi około 55% gatunków, jednak w wielu przypadkach nie można dokładnie określić dokładnego miejsca zbioru. W następnych latach w dalszym ciągu należy dążyć do poszerzania asortymentu uprawianych w ogrodach roślin zarówno poprzez pozyskiwanie ich z naturalnych stanowisk, jak i wymianę pomiędzy ogrodami.
Botanical gardens are usually the key institutions for the ex situ conservation of the native plants threatened with extinction. The global and European strategy of plant conservation assumes that by the year 2010 in the ex situcollections of botanical gardens and in seed banks there should be collected 60% of the threatened species and at least 10% of them should be included in the program of reintroduction to their natural localities. In Poland among 2.750 them of vascular plants 446 species were listed as nationally threatened plants in the Polish Red List and in Red Data Book of Poland. Among these 2750 taxa, 403 vascular species are legally protected by national law and 34 species are protected in Europe according to the Bern Convention. In Poland there are 33 botanical gardens, arboretums, gardens of medicinal plants and palm house organized in the national network called “The Council of the Botanical Gardens” (see map). To work out the number of endangered species collected in the Polish gardens, the Botanical Garden of the Polish Academy of Sciences in Warsaw prepared a questionnaire on ex situ collections of the threatened or protected plant species, including in total 633 species of the native vascular flora of Poland. The questionnaire was submitted to all members of the national network of the botanical gardens and included information about the names of plants, their origin, the form of conservation in living plants collections, seed banks or in vitro collections and the condition of plants in ex situ collections. The responses were received from 27 botanical gardens. The list of gardens that answered the questionnaire was presented in Table 1. As was predicted, the number of endangered and protected species in particular gardens is largely varied. Many gardens have rich collections comprising of over 150 species, whereas some garden have more modest collections. It is connected with many factors, such as the specificity of the garden, its area and the presence of adequate staff. On the basis of the obtained information, the national database of ex situ collections of threatened or protected vascular plants in Poland was established. As shown in Table 2, in all Polish botanical gardens available in ex situ collections are 275 taxa out of 446 threatened plants (61.7%). From among the species protected by law in Poland 299 are cultivated as living plant collections or seed bank collections in botanical gardens, which makes 74% of the total number of legally protected plants. Grown in the gardens are also 23 (67.6%) of the species included in the Bern Convention. What is unsettling, however, is that as many as 122 plant species is conserved ex situ in only one botanical garden and further 66 species in only two botanical gardens. For a species to be considered fully protected it needs to be grown in at least three botanical gardens. In Poland there are only 250 such species (39.4%). Encouraging is the fact that over 55% of species grown in the gardens’ collections come either directly or indirectly from nature positions.
Strony [Pages]: 47–184
